van Swinderenstraat 62
1715 / reëelcohier Gaasterland, Balk, nummer 69, huis  
1812 / taxatie gebouwen, Balk 71  
1832 / kadastrale gemeente Balk, sectie A nummer 237, huis en erf  
1953 / invoering straatnamen, van Swinderenstraat 62  
huidig adres (2019) / basis administratie gebouwen, van Swinderenstraat 62 hisgiscode: 1024
eigenaren
eigenaar in 1715: Anne Hendriks
eigenaar in 1762: Johannes Os erven en Hendrik Os
eigenaar in 1764: Sjoerd Edgers weduwe
eigenaar in 1776: Ruurd Symens
verkoop in 1820 aan: Klaas Hiddes Korenstra, timmerman te Sloten
eigenaar in 1832 OAT: Klaas Hiddes Koornstra, timmerman te Sloten
verkoop in 1834 aan: Pieter Reins Huisman, koopman, koemelker te Balk
bij boedelscheiding in 1863 aan: Grietje Jelles Hornstra, te Balk
verkoop in 1873 aan: Foppe Eelkes Schram, koopman te Balk
verkoop in 1899 aan: Jurjen Everts Teernstra, logementhouder te Balk
verkoop in 1911 aan: Hendrik de Winter, paardenhandelaar Balk
verkoop in 1962 aan: Jitze de Boer, fouragehandel te Balk
verkoop in 2009 aan: Hema
   
   
voorgevel 2010
2010
kadastrale gegevens

kaart 1832

kadastrale kaart 1832

237 ongewijzigd tot 1928
 
minuutplan 1832 / netteplan 1887
bron: Tresoar
 
hotel Teernstra
Deze foto moet zijn gemaakt tussen 1900 en 1911. Op het uithangbord aan de gevel van Van Swinderenstraat 62 staat.
J. TEERNSTRA Hotel, Stalling en ?.
 

kaart 1913

kadastrale kaart 1913

verkopen
 
verkoop
bron: Leeuwarder Courant van 6 juni 1899
 
verbouwingen
 
voorgevel 1912
Het in 1911 door de brand verwoeste pand wordt aangekocht door paardenhandelaar Hendrik de Winter. Timmerman Tiede Tijsses Tijsma uit Balk bouwt in 1912 op deze plek een nieuw woonhuis en een stal voor paarden en vee.
tekening van: plattegrond woning
bron: bouwvergunning verstrekt door de gemeente Gaasterland op 18 oktober 1911
 
tekening van: voorgevel schuur, plattegrond schuur, doorsnede schuur
bron: bouwvergunning verstrekt door de gemeente Gaasterland op 20 december 1911
 
bewoners
huisnummers: 1812 -1859 Balk 71; 1859 - 1910 Balk 81; 1910 - 1930 Balk 103; 1930 - 1953 Balk 106; 1953 - heden van Swinderenstraat 62
   
reëelkohieren 1715 - 1805
  eigenaar / bruiker
1715 - 1716 Anne Hendriks / Sjoerd Gerbens; blad 79, nummer 69
1717 - 1718 Anne Hendriks / Sjoerd Gerbens; blad 81, nummer 69
1721 - 1725 Anne Hendriks / Doijtze Martens; blad 110, nummer 69
1729 - 1733 Anne Hendriks / Luitzen Uilkes; blad 110, nummer 69
1739 - 1742 Anne Hendriks erfgenamen / Pieter de Boer; blad 110, nummer 69
1745 - 1750 Anne Hendriks erfgenamen / Doytze Martens; blad 110, nummer 69
1758 Anne Hendriks erfgenamen / Gerardus Hendriks; blad 110, nummer 69
1762 Johannes Os erven en Hendrik Os / Johannes Os; blad 110, nummer 69
1764 - 1774 Sjoerd Edgers weduwe / zelfs; blad 110, nummer 69
1775 Sjoerd Edgers weduwe / zelfs; blad 163, nummer 69
1776 - 1785 Ruurd Symens / zelfs; blad 163, nummer 69
1786 - 1804 Ruurd Symens / zelfs; blad 164, nummer 69
speciekohieren 1748 - 1806
1805 Ruurd Symens; blad 51 / volgnummer 60
taxatie van de gebouwen in de gemeente van Balk 1812, huisnummer Balk 71
1812 Jacob Ruurds, volgnummer 179
1812 Ruurd Sijmens, volgnummer 199
periode 1811 - 1829; huisnummer Balk 71
1812 Jan, zoon van Jacob Ruurds Symensma en Martje Jans Oor geboren op nummer 71
1814 Ruurd, zoon van Jacob Ruurds Symensma en Martje Jans Oor geboren op nummer 71
1816 Ruurd, zoon van Jacob Ruurds Symensma en Martje Jans Oor geboren op nummer 71
1820 - 18?? Klaas Hiddes Koornstra, meester timmerman ( * op 5 juli 1798 te Sloten)
1821 Hidde, zoon van Klaas Hiddes Koornstra en Akke Klazes Tromp geboren op nummer 71
1824 Akke, dochter van Klaas Hiddes Koornstra en Akke Klazes Tromp geboren op nummer 71
1824 Akke Klazes Tromp overleden op nummer 71
1824 Sybe Jans Bandstra, schoenmaker, getuige wonende op nummer 71
1828 Maaike Lykles Lyklema, getrouwd met Popke Dooitjes Schram overleden op nummer 71
volkstelling 1829; blad 77, huisnummer Balk 71
1829 Jurjen Dooitjes Schram
1829 Popke Dooitjes Schram
periode 1830 - 1840; huisnummer Balk 71
1831 Grietje, dochter van Popke Dooitjes Schram en Roelofke Hendriks Hoekstra geboren op nummer 71
1832 Hendrik, zoon van Popke Dooitjes Schram en Roelofke Hendriks Hoekstra geboren op nummer 71
1834 Aaltje, dochter van Popke Dooitjes Schram en Roelofke Hendriks Hoekstra geboren op nummer 71
volkstelling 1840; huisnummer Balk 71
1840 Pieter Reins Huisman, koopman ( * 16 juli 1796 te Sondel)
periode 1841 - 1849; huisnummer Balk 71
   
woningregister 1849 - 1859 blad 95; huisnummer Balk 71 / 81
1849 - 1859 Pieter Reins Huisman, koopman ( * 16 juli 1796 te Sondel)
1849 - 1859 Jelle Klazes Hornstra, werkman ( * 1777 te Wijckel)
woningregister 1859 - 1869 blad 31; kadastrale gemeente Balk sectie A nummer 237, huisnummer Balk 81
1859 - 1864 Pieter Reins Huisman, koopman ( * 16 juli 1796 te Sondel); hoofd
1859 - 1869 Grietje Jelles Hornstra, weduwe Pieter Huisman ( * 19 maart 1803 te Balk)
1859 - 1869 Foppe Eelkes Schram, ( * 25 september 1836 te Balk); hoofd
1859 - 1862 Rinske Eelkes Schram, ( * 15 oktober 1840 te Balk)
1865 - 1869 Geeske Herres van der Wal ?
woningregister 1869 - 1879 blad 46 kadastrale gemeente Balk sectie A 237, volgnummer 205 / 192
1869 - 1874 Grietje Jelles Hornstra, veehoudster ( * 19 maart 1803 te Balk
1869 - 1880 Foppe Eelkes Schram, koopman ( * 25 september 1836 te Balk)
bevolkingsregister 1880 - 1890 blad 49; kadastrale gemeente Balk sectie A nummer 237
1880 - 1890 Foppe Eelkes Schram, kastelein ( * 25 september 1836 te Balk)
bevolkingsregister 1890 - 1900 blad 85; huisnummer Balk 81
1890 - 1900 Foppe Eelkes Schram, herbergier ( * 25 september 1836 te Balk); hoofd
1898 - 1899 Wybren Wierdsma, koetsier ( * 23 juli 1876 te Sneek)
1898 - 1899 Feike Bangma, stalknecht ( * 28 juli 1878 te Workum)
bevolkingsregister 1900 - 1910 blad 95; huisnummer Balk 81 / 103
1900 - 1900 Haring Everts Teernstra, logementhouder ( * 4 juli 1866 te Engwier); hoofd
1900 - 190? Pieter Bouwhuis, ? ( * 6 april 1876 te Nijemirdum)
1900 - 1910 Jurjen Everts Teernstra, logementhouder ( * 11 april 1862 te Engwier); hoofd
1901 - 1903 Kornelia Werkman, dienstbode ( * 22 augustus 1885 te Sint Nicolaasga)
1902 - 190? Djieuwke van der Leest, dienstbode ( * 22 januari 1885 te Joure)
190? - 190? Trijntje Kooiker, dienstbode ( * 8 mei 1888 te Sondel)
1906 - 1909 Jan Hollander, oom ( * 8 april 1851 te Harlingen); naar Duitsland
register van huisnummering 1910 - 1920 blad 7; huisnummer Balk 103
1910 - 1911 Jurjen Teernstra
bevolkingsregister 1911- 1921 T-V blad 1; huisnummer Balk 103
1910 - 1911 Jurjen Everts Teernstra, zonder beroep ( * 11 april 1862 te Engwier); hoofd
bevolkingsregister 1911- 1921 W-Z blad 66; huisnummer Balk 103
1911 - 1920 Hendrik Petrus de Winter, veehouder ( * 26 januari 1873 te Ruigahuizen); hoofd
bevolkingsregister 1921 - 1930 blad 99; huisnummer Balk 103
1921 - 1930 Hendrik Petrus de Winter, veehouder / veehandelaar ( * 26 januari 1873 te Ruigahuizen); hoofd
bevolkingsregister 1931 - 1939 blad 94; huisnummer Balk 106
1931 - 1939 Hendrik Petrus de Winter, veehouder / veehandelaar ( * 26 januari 1873 te Ruigahuizen); hoofd
 
1939 - 1950 familie de Winter
1950 - 2008 familie de Boer
2008 - heden HEMA
     
herberg Foppe Schram
 
opening
bron: Leeuwarder Courant van 18 augustus 1876
 
voorstelling
bron: Leeuwarder Courant van 24 februari 1878
In de periode van 1876 - 1890 gaf de Perzische goochelaar Stot-tai een groot aantal voorstelingen in diverse herbergen en sociëteiten in de provincie Friesland, zoals ook bij Foppe Schram in Balk. Schram organiseerde in zijn herberg een grote verscheidenheid aan activiteiten getuige onderstaande advertenties.
 
Van Swinderenstraat 62
bron: archief grietenij en gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 1048
Lijst van localilteiten waar op 1 mei 1881 en op 1 november 1881 sterke drank in het klein verkocht werd in de gemeente Gaasterland.
 
register drankt wet 1882
bron: archief gemeente Gaasterlan-Sleat 1816-1936 toegang 1049
Register der vergunningen tot verkoop sterke drank in het klein in de gemeente Gaasterland 1882 - 19??
De Drankwet 1881
In 1881 werd uiteindelijk de eerste Drankwet aangenomen, de wet tot beteugeling van het misbruik van sterke drank. In deze wet werd openbare dronkenschap en de verkoop van sterke drank aan kinderen onder 16 jaar strafbaar gesteld. Ook werd bepaald dat uitspanningen waar sterke drank verkocht werd een vergunning moesten vragen bij de gemeente. Aan het aantal te verlenen vergunningen werd een maximum verbonden, afhankelijk van het aantal inwoners in een gemeente. Over de verkoop en de consumptie van bier en wijn werd in de wet niet gesproken.
bron: www.isgeschiedenis.nl
 
harddraverij wielerwedstrijd
bron: Leeuwarder Courant van 16 augustus 1882 bron: Leeuwarder Courant van 25 augustus 1890
 
biljart ijsclub
bron: Leeuwarder Courant van 20 november 1890 bron: Leeuwarder Courant van 10 december 1890
 
ringrijderij keuring
bron: Leeuwarder Courant van 23 augustus 1893 bron: Leeuwarder Courant van 20 augustus 1897
 
logement Teernstra
 
 
Jurjen Teernstra
bron: archief gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 129
Melding van Jurjen Teernstra aan de gemeente dat hij dit pand heeft aangekocht en dat er sterke drank verkocht gaat worden.
 
verhuizing
bron: Leeuwarder Courant van 14 mei 1900
 
oom Paul
bron: Leeuwarder Courant van 24 augustus 1900
OOM PAUL was Stephanus Johannes Paulus (Paul) Kruger president van de Zuid-Afrikaanse Republiek van 1880-1898
 
Jurjen Teernstra
bron: ingekomen stukken gemeente Gaasterland toegang 136-103
 
ijsclub Julianafeesten
bron: Leeuwarder Courant van 7 januari 1901 bron: Leeuwarder Courant van 11 mei 1909
 
Brand hotel Teernstra In de nacht van 2 september 1911 is het logement van Jurjen Teernstra aan de Harichsterzijde door brand verwoest. Ook het naastgelegen pand is door de brand dusdanig beschadigd dat het als verloren moet worden beschouwd. De in de versukkeling geraakte herberg van de weduwe Hoekstra op de hoek van Harichstersteke en de Harichsterzijde wordt met behulp van gemeentearchitekt Douwe van der Meer aangekocht. Hier begint Jurjen Teernstra, het nu nog onder de naam Hotel Teernstra bekende hotel, een nieuw logement.
 
<<< bron: Leeuwarder Courant van 5 september 1911
 
 
verhuizing
bron: Leeuwarder Courant van 11 september 1911
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hendrik de Winter, paardenhandelaar
 
straatbeeld
foto uit het weekblad Fan Fryske Groun van 12 september 1930
Uiterst links de kruidenierswinkel onder de naam van NV Albino van Aise Feenstra en daarnaast de woning van Hendrik de Winter en Anna Arends. Door de steeg de toegang tot de achter hun woning gelegen schuur.
 
Jitze de Boer, fouragehandel
 
J de Boer
bron: catalogus fokveekeuring Gaasterland op zaterdag 4 oktober 1952
 
fourahehandel de Boer
bron: Balkster Courant van 7 september 1957
 
fouragehandel de Boer fouragehandel de Boer
Balkster Courant van 22 augustus 1959 lichtweek bijlage bron: Balkster Courant van 2 april 1960
 
Straatbeeld van swinderstraat in 1979
foto 049-001 gemaakt door Jitze de Boer
De van Swinderenstraat onder een winterstapijt in 1979
 
steeg
foto 049-015 gemaakt door Jitze de Boer in de jaren zeventig van de vorige eeuw
De steeg staat vol met fietsen van klanten van groenteboer Tamminga. Op de achtergrond de houten schuur die werd gebruikt voor de opslag van de fouragehandel van Jitze de Boer. Eind jaren zestig is het bedrijf overgenomen door Rintje Mulder aan de Meerweg (UTD) Jitze de Boer ging toen werken in de winkel van het Handelscentrum en zijn vrouw deed de boekhouding.
De schuur is gebruikt voor stalling van de SRV-wagen van Bijlsma. De duivenvereniging korfde hun duiven in de schuur. Ook stonden er regelmaitg caravans in.
 
binnenplaats steeg achtergevel schuur
foto 049-016 foto 049-018 foto 049-019
 
Rond 1980 is de schuur grondig verbouwd en verkleind. Het dak is vernieuwd en lager gemaakt. De binnenplaats is omgetoverd in een prachtige binnentuin. Bij de ingang van de steeg aan de van Swinderenstraat is een deur en een schutting geplaatst.
binnentuin binnentuin binnentuin
foto 049-021 foto 049-023 foto 049-022
 
lichtweekkrant voorgevel
bron: Lichtweekkrant uit 1964 6 mei 2010
 
Hema
 
straatbeeld voorgevel
 
voorgevelontwerp In mei 2010 is begonnen worden met de bouw van een Hema-vestiging in Balk. Alle bestaande bebouwing op dit adres is hiervoor gesloopt.
Het nieuwe winkelpand is een ontwerp van:
Architectenburo Schraa uit Zwartsluis
 
bouwbegeleiding door:
KPMS Bouwadvies uit Heerenveen

ontwerptekening:

achtergevel, vogelvlucht, voorgevel

 
Op donderdag 20 mei 2010 is gestart met de sloop van het pand.
 
sloop
 
We moeten terug naar de jaren zeventig van de vorige eeuw om een vergelijkbaar groot project te vinden in de winkelstraat van Balk. Om precies te zijn naar 1971-1972 toen foto en drogisterij Hak en de firma H. Jongsma tegelijkertijd hun panden geheel sloopten ten behoeve van nieuwbouw.
 
sloop sloop sloop
26 mei 2010 26 mei 2010 27 mei 2010
sloop sloop bouw Hema
28 mei 2010 28 mei 2010 7 juni 2010
 
voorwerpen gevonden door buurman Sipko Mink in de grond na de afbraak van de woning
munten munten raampen
 
bouw Hema bouw Hema bouw Hema
7 juni 2010 25 juni 2010 25 juni 2010
bouw hema bouw Hema bouw Hema
2 juli 2010 2 juli 2010 12 juli 2010
bouw Hema   bouw Hema
In de bouwvak hebben de medewerkers van bouwbedrijf De Vries doorgewerkt
utstjoering Hjoed 23 juli 2010 2:50-3:40
Omrop Fryslân (vanaf 2:56)
 
afbeelding 001, 002, 003, 004, 005
14 juli 2010   23 juli 2010
bouw Hema bouw Hema bouw Hema
22 augustus 2010 3 september 2010 22 september 2010
 
openingsdag Hema op 21 oktober 2010
 
Op 21 oktober 2010 is het dan zover. Na een half jaar van slopen, bouwen en inrichten is de HEMA-vestiging in Balk een feit. Het is 's middags om 5 uur nog een drukte van belang en er staat een lange voor de kassa om de wereldberoemde Hema rookworst mee naar huis te nemen.
 
 
historie HEMA
 
Op 4 november 1926 opende de Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam, kortweg H.E.M.A., de eerste winkel in de Kalverstraat in Amsterdam. Een warenhuis voor de gewone man waar producten werden verkocht tegen eenheidsprijzen van 10, 25 en 50 cent. Vanaf de eerste dag stond HEMA voor eenvoud, duidelijkheid, kwaliteit en eerlijkheid. In 1927 werd een winkel buiten Amsterdam geopend en één jaar later waren er al tien vestigingen. Vanaf 1958 opende HEMA in hoog tempo nieuwe filialen, met als doel in elke grote plaats een vestiging. Het aantal vestigingen groeide en groeit nog steeds snel. Inmiddels zijn er 500 winkels in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland, waarvan 40% een ‘aangesloten bedrijf’ is. HEMA was in de jaren ’50 de eerste franchiseorganisatie in Nederland en is nog steeds de grootste franchisegever van Nederland.
 
Op 14 juli 1954 opent de HEMA haar eerste vestiging in Friesland aan de Nieuwestad 124-126 te Leeuwarden.
Op 25 maart 1960 opent de firma Brinksma in Heerenveen een Hema. De derde Hema vestiging in Friesland komt in Sneek waar de firma Yme Bakker een overeenkomst met de Hema heeft gesloten.
 
Hema Sneek Hema Sneek in 1963

bron: Leeuwarder Courant van 15 oktober 1959

 
krant ter gelegenheid van de opening van de HEMA in Sneek op 1 april 1960 : pagina 1 , pagina 2, pagina 3, pagina 4
krant beschikbaar gesteld door de familie Brinksma
Ook de Balkster Courant besteedt aandacht aan de opening van de Hema vestiging in Sneek
Balkster Courant van 9 april 1960 / Balkster Courant van 16 april 1960
 
Kort daarop volgen Drachten in 1962 en Dokkum in 1964. De Balkster vestiging is de ???? in Friesland.
 
De eigenaar van de Balkster Hema vestiging, Jan Brinksma uit Sneek, komt uit een familie van ondernemers in huishoudelijke artikelen en HEMA-vestigingen.
In 1924 begint Jan Dirks Brinksma (1903?-1987?), zoon van een turfgraver uit Jubbega, een winkeltje in potten en pannen aan de Dracht in Heerenveen. In 1938 wordt een tweede filiaal geopend aan de Hoofdstraat in Meppel . Tijdens de tweede wereldoorlog neemt zijn zoon Dirk Brinksma op 20 jarige leeftijd de winkel in Meppel over. De belangrijkste reden voor deze stap was om tewerkstelling in Duitsland te voorkomen. In Staphorst heeft de firma een toeristenkiosk van 1947 -1959. Het in 1948 geopend filiaal in Zwolle sluit tien jaar later de deuren.
Een van de belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van het familiebedrijf is in 1960 het samenwerkingsverband van de Firma J.D. Brinksma met HEMA, Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam. Brinksma-Heerenveen en Brinksma-Meppel zijn een van de eerste aangesloten bedrijven (dit zijn zelfstandige ondernemers aangesloten bij HEMA) in Nederland.
Alex, zoon van Jan Dirks Brinksma, neemt de HEMA-vestiging in Heerenveen over. In 1970 wordt hij voorzitter van de SKS en hij is actief lid van de Heerenveense zakenclub van grootwinkelbedrijven. Sinds 1989 is de 3e generatie Brinksma aan het roer in Heerenveen.
bron: www.warenhuisbrinksma.nl en www.heerenveensecourant.nl
In 1979 neemt de familie M. Brinksma de Hema-vestiging in Sneek over.
De Hema zocht al jaren naar geschikte locaties voor uitbreiding van hun winkelbestand. Eind jaren negentig bleek uit onderzoek dat een vestiging in Balk niet haalbaar was. Begin 2009 gaat een filiaal in Grouw niet door. Totdat Jan Brinksma uit Sneek eind 2009 groen licht kreeg voor een vestiging in Balk.
 
 

 

beginpagina langsdeluts laatste wijziging: 15-01-2023