Dubbelstraat 2 (1953)
1715 / reëelcohier Gaasterland, Balk, geen vermelding rijksmonument
1812 / taxatie gebouwen, Balk 150  
1832 / kadastrale gemeente Balk, sectie A nummer 132, raadhuis  
1953 / invoering straatnamen, Dubbelstraat 2  
huidig adres (2019) / basis administratie gebouwen, Dubbelstraat 2 hisgiscode: 1145

eigenaren

eigenaar in 1832: de Grietenij Gaasterland
eigenaar in 1984: gemeente Gaasterlân-Sleat
verkoop in 199? aan:  
   
   
   
wapen
 
 
 
 
2008 >
   
raadhuis
kadastrale gegevens

kaart 1832

kadastrale kaart 1832

132 vernummerd in 1914 naar 909
909 komt uit 132 en 456
 
minuutplan 1832 / netteplan 1887
bron: Tresoar
 
Raadhuis in 1785
 
het rechthuis in 1785
 
 
 
 

kaart 1913

kadastrale kaart 1913

het Raadhuis
 
regthuis
Het rechthuis van Balk, waterverfschilderij door Jan Bulthuis omstreeks 1785.
 

Grietman Obbe Obbes nam het initiatief voor de bouw het weer- en rechthuis in Balk dat in 1615 in gebruik is genomen. De ankers aan de voorzijde van het gebouw verwijzen naar het bouwjaar. Tot 1795 werd hier door de grietman, terzijde gestaan door 3 rechters, recht gesproken.  Ze mochten alleen lichte straffen uitdelen. Na het vertrek van Napoleon was op de begane grond de zetel van de veldwachter, later de rijkspolitie. Dat heeft geduurd tot 1972 toen het nieuwe politiebureau aan de Erasmustraat in gebruik werd genomen.Nu kan dit deel gebruikt worden voor vergaderingen, tentoonstellingen enz.  Het “hounegat” onder de trap naar het bordes is er nog steeds. Hierin kon een dronkenlap tot aan het begin van de vorige eeuw zijn  roes uitslapen. Tot 1953 werkte het ambtelijk apparaat van de gemeente Gaasterland ook vanuit deze locatie. Op de 1e  verdieping bevond zich de burgemeesterskamer en de raadzaal. En op zolder was het archief. In 1953 verhuisden ze naar de overkant in de Dubbelstraat waar het voormalige notariskantoor van Van Giffen ingericht werd als secretarie.  De bovenzaal van het Raadhuis wordt nog steeds gebruikt voor trouwerijen.

Het gebouw zelf is ettelijke keren gerestaureerd, gewijzigd en volgens deskundigen daarbij ook deels “verknoeid”. Met zijn renaissance bouwstijl is het één van de oudst bewaard gebleven panden in Balk. In 1836 kreeg het gebouw een nieuwe voorgevel. De ingang bevindt zich aan de noordoostzijde en is toegankelijk via een hoge trap met een bordes. Op het bordes bevinden zich, op de twee hoekpunten, schildhoudende leeuwen. Op het dak een dakruiter uit 1793 met een klok die in 1615 gegoten werd door de klokkengieter Gerard Koster. Het oude raadhuis is erkend als rijksmonument. Het gebouw werd in 1912 gerestaureerd. In 1974 vond er een restauratie van de dakruiter plaats.
 
rechthuis en waag
Een reproduktie van een ingekleurde houtgravure met het gezicht op het stadhuis van Balk omstreeks 1880.
bron: Tresoar
 
Raadhuis
prentbriefkaart 003-163 collectie Berend Bakker
Gezicht op de Dubbelstraat met aan de linkerzijde het post- en telegraafkantoor en aan de rechterzijde het raadhuis. De foto zal genomen zijn rond 1900. In ieder geval voor 1916 toen de houten valbrug vervangen is door een ijzeren exemplaar.
 
raadhuis
prentbriefkaart 003-145 collectie Berend Bakker
De houten raadhuisbrug over de Luts en links het raadhuis. Ook rond 1900 op de gevoelige plaat vastgelegd.
 
verbouwing gemeentehuis
 
De verbouwing / uitbreiding van het oude raadhuis in 1912 heeft landelijk nogal wat stof doen opwaaien. Een artikel van de dhr. Kalf in "Bouwwereld" is in de landelijke pers uitgebreid behandeld. Het door de gemeentearchitect Douwe van der Meer uitgewerkte plan voor het samenvoegen van het raadhuis en de voormalige winkel van Harm Wiebes de Jong, Raadhuisstraat 1, werd afgekraakt. Toch is het oorspronkelijke plan na een aantal aanpassingen uitgevoerd door de Balkster timmerman Siebe Machiels Visser voor de prijs van f 5585,- . Smid Dirk Pieters Reekers en koopman Willem E. Wijngaarden, beiden uit Balk stonden borg. Voor de verbouwing is op 31 juli 1912 bouwvergunning verleend.
tekeningen: voorgevel, begane grond, verdieping, doorsnede AB, doorsnede CD
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat
 
verbouwing
bron: Beeldbank Cultureel Erfgoed afbeelding 201-BT002786
klik op bovenstaande afbeelding voor de complete tekening
 
  verbouwing gemeentehuis
verbouwing gemeentehuis
bron: Algemeen Handelsblad van 20 juli 1912
klik op bovenstaande afbeelding voor het complete artikel
 
verbouwing gemeentehuis
bron: De Tijd van 22 juli 1912
klik op bovenstaande afbeelding voor het complete artikel
 
  bron: De Tijd van 3 augustus 1912
 
verbouwing gemeentehuis
bron: Nieuwsblad van Friesland, Hepkema's van 26 juni 1913
 
raadhuis
Het 50-jarig ambtsjubileum in 1948 van koningin Wilhelmina is aanleiding om het Raadhuis volledig te verlichten. Daarna gebeurde dit jaarlijks met het tot lichtweek omgetoverde dorpsfeest aan het eind van augustus in Balk. De inmiddels traditionele gondelvaart door de Luts is daar in 1961 aan toegevoegd. Har raadhuis wordt nu dagelijks verlicht door led-lampen en de lichtweek heet nu gewoon feestweek.
 
windwijzer
foto 203-001 beschikbaar gesteld door Durk Groenhof

Durk Groenhof, een zoon van koperslager/loodgieter Age Groenhof uit de Dubbelstraat, is in 1951 met enige overmoed over de nok gelopen om deze foto te kunnen maken. We zien van links naar rechts Age Kramer (loodgieter?), Lucas Vermooten (timmerman uit Balk gevestigd in de Dubbelstraat) en Hendrik Schotanus (leerling van één van de vaklieden)

 
raadhuis
prentbriefkaart 021-024 beschikbaar gesteld door Durk Wortman
Luchtfoto van de Raadhuisbrug en nabije omgeving rond 1948.
 
verhuizing
bron: Heerenveensche Koerier van 23 oktober 1952
De uitbreiding van de werkzaamheden en daardoor de groei van het aantal ambtenaren noodzaakte de gemeente om te zien naar een andere, grotere locatie. Deze werd gevonden aan de overzijde in de Dubbelstraat. Het kantoor en woonhuis van notaris van Giffen kwam leeg en werd al in 1949 aangekocht. In het voorjaar van 1953 verhuisden burgemeester en wethouders en het ambtelijk apparaat naar de "nieuwe" behuizing.
 
Raadhuis
prentbriefkaart: eigen collectie
In 1972 is alle bebouwing aan de Dubbelstraat links van het raadhuis gesloopt. De zijgevel laat leuke details zien.
bron: Leeuwarder Courant van 6 januari 1972
 
Raadhuis
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Op deze foto gemaakt vlak voor de ingrijpende renovatie van 1973 is de feestverlichting duidelijk te zien.
 
bouwvallig politiebureau
Het raadhuis is in 1972 toe aan een ingrijpende restauratie. Het bordes wordt gestut door palen. De politiepost is eind 1972 verplaatst naar het nieuwe complex op de hoek van de Erasmustraat en de Herman Gorterstraat. De raadsvergaderingen worden gehouden in dorphuis de Treemter. De restauratie kan beginnen.
 
verbouwing
bron: Leeuwarder Courant van 10 januari 1973
 
De restauratie is in volle gang. Het raadhuis staat compleet in de steigers.
bron: Leeuwarder Courant van 30 maart 1973
 
restauratie raadhuis
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat
 
De spits wordt aangebracht op het torentje.
bron: Leeuwarder Courant van 19 september 1973
 
In maart 1974 kan het raadhuis weer in gebruik worden genomen.
bron: Leeuwarder Courant van 9 maart 1974
 
raadhuis raadhuis
foto's: Johan Groenewoud
de restauratie is klaar onder deze link
 
de nieuwe raadhuisbrug
foto: archief gemeente Gaasterlân-Sleat
De raadhuisbrug is in 1984 geheel vernieuwd. De grote holle lindeboom is vervangen door een jong exemplaar. Deze foto is genomen vanaf de toren van de Hervormde Kerk aan de Van Swinderenstraat.
 
knaagkever in raadhuis
bron: Balkster Courant van 15 januari 1998
 
verbouwing Raadhuis
bron: Leeuwarder Courant van 7 november 2002
 
bewoners / gebruikers
huisnummers: 1811 - 1859 Balk 150; 1859 - 1910 Balk 206; 1910 - 1914 Balk 322; 1914 - 1920 Balk 347; 1920 - 1930 Balk 371; 1930 - 1953 Balk 358; 1953 - heden Dubbelstraat 2
     
reëelkohieren 1715 -1805
  eigenaar / gebruiker
1804 geen vermelding
speciekohieren 1748 - 1806
1805 geen vermelding
taxatie van de gebouwen in de gemeente van Balk 1812, huisnummer Balk 150
1812 stadhuis, volgnummer 133
volkstelling 1840; huisnummer Balk 150
1840 geen vermelding
woningregister 1849 - 1859 blad 292; huisnummer Balk 150 / 206
1849 - 1859 geen vermelding
woningregister 1859 - 1869 blad 97; kadastrale gemeente Balk sectie A nummer 132, Balk huisnummer 206
1859 - 1869 gemeentehuis, waaggebouw en rechthuis
woningregister 1869 - 1879 blad 11; kadastrale gemeente Balk sectie .A nummer 132; volgnummer 14 / 1
1869 - 1879 gemeentehuis en secretarie
 
1879 - 1890   niet genoemd in bevolkingsregister 1879 - 1890
1890 - 1900   niet genoemd in bevolkingsregister 1890 - 1900
1900 - 1910   niet genoemd in bevolkingsregister 1900 - 1910
register van huisnummering 1910 - 1920 blad 25; huisnummer Balk 322 / 347
1910 - 1920 gemeentehuis
register van huisnummering 1921 - 1930 blad 32; huisnummer Balk 371
1921 - 1930 gemeentehuis
register van huisnummering 1931 - 1939 blad 27; huisnummer Balk 358
1931 - 1939 gemeentehuis
 
1939 - 1952 gemeentehuis
1952 - heden raadhuis
     
gemeenteraad
 
gemeenteraad met burgemeester Gaaikema
foto 200-326 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
De gemeenteraad van de gemeente Gaasterland circa 1920 (volgens P. van Veen: klik op de foto)
v.l.n.r.
Rommert Folkerts Semplonius (1863-1933), ARP (Wijckel); Andries Rampion (1873-1956), RKSP (Bakhuizen); Lieuwe Klazes Visser, CHU (Oudemirdum); Ferdinand Keulen, CHU (Balk);
mr. C.J. Tromp??, Lib (Balk); wethouder Abe Keuning, CHU (Balk); burgemeester Harmannus Gaaikema, Lib (Balk);
wethouder Sjoerd D. de Vries (1865-1948), ARP (Harich); sectretaris Klaas van Hout, CHU (Balk); Hendrik Keuning, ARP (Nijemirdum);
Brant Martens van der Goot, Lib (Wijckel); Johannes Albada, CHU (Wijckel); S. Haarsma, RKSP (Bakhuizen)
 
gemeenteraad  met burgemeester thoe Schwartsenberg
foto 200-319 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
de gemeenteraad in 1934 bij de installatie van burgemeester thoe Schwartzenberg
v.l.n.r. staand op de achtergrond
1. ?, 2. ?, 3. ?, 4. ?, 5. ?, 6. ?, 7. ?, 8. ?
v.l.n.r. staand op de voorgrond
9. ?, 10. ?, 11. ?, 12. ?, 13. ?, 14. ?, 15. mevr. thoe Schwartzenberg, 16. burgemeester thoe Schwartzenberg, 17. ?, 18. Aldert Noordwal, 19. jonkvrouw van Swinderen, 20. secretaris Klaas van Hout, 21. ?
 
gemeenteraad Gaasterland
foto 200-316 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
gemeenteraad Gaasterland
bron: Leeuwarder Courant van 15 november 1969
 
gemeenteraad Gaasterland in dorpshuis De Treemter
foto 200-317 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
gemeenteraad gaasterland in dorpshuis De Treemter
bron: Leeuwarder Courant van 10 januari 1973
 
raad gemeente Gaasterland
foto 200-327 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Op 31 december 1983 wordt afscheid genomen van de gemeente Gaasterland. Als gevolg van de gemeentelijke herindeling per 1 januari 1984 onstaat de gemeente Gaasterlân-Sleat, met delen van de gemeente Hemelumer Oldeferd en de gehele stad Sloten.
De raad van de gemeente Gaasterland is nog één keer bij elkaar:
staand v.l.n.r.:
Otto van der Goot (CDA), Johannes Visser (notulist), R.Sybrandy (VVD), Job Postma (PvdA), S. Veltman (VVD), Marten Steegenga (CDA), T. Yntema (CDA), Jelle Wagenaar (CDA), H. van der Goot (CDA), M.G.H. Hendriks (CDA)
zittend v.l.n.r.:
M Tichelaar (PvdA), S. Haarsma, wethouder (FNP), H.L. Sixma van Heemstra, burgemeester, Klaas de Groot, gemeentesecretaris, Jelle Bangma (CDA), Lieuwe Zijlstra (CDA)
 
gemeenteraadsverkiezingen
bron: Leeuwarder Courant van 20 oktober 1983
 
foto 279-004
De eerste gemeenteraad van de gemeente Gaasterlân-Sleat in januari 1984
staand v.l.n.r.
K. Joustra (VVD), Johannes Visser (notulist), Otte van der Goot (zelfstandig raadslid), Siebrand Veltman (VVD), Kees van Strien (PvdA), Herman v d Goot (CDA), Jelle Wagenaar(CDA), Henk Brouwer(CDA), Riet Kuipers-Monkelbaan (CDA), Stoffel Boersma (CDA).
zittend v.l.n.r.

Job Postma (PVDA).Kees de Groot (FNP), wethouder Sibbele Haarsma,  burgemeester Wiebe Pitlo, secretaris Klaas A. de Groot, wethouder Jelle Bangma.

 
gemeenteraad Gaasterland
foto 200-331 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Op 1 december 2003 kwam burgemeester Thea de Roos als opvolger van burgemeester Pitlo. De foto is later genomen. Wanneer?
staand v.l.n.r.
Durk Tuinier (CDA), Hotske Batteram (CDA), Sake Mollema (FNP), Fedde Trinks (PvdA), Siebe Kooistra (VVD), Sietske Dijkstra (PvdA), Johan Feenstra (VVD), Ans Hellemons (FNP), Froukje de Haan (lijst de Haan), Tjebbe Hepkema (VVD)
zittend v.l.n.r.
Dieuwke de Jong (CDA), Ackelyn Stapensea (CDA), Johan Apperloo (CDA), Lucas Kieskamp (CU), Jeltje Piersma (FNP), griffier Heleen Bucking, burgemeester de Roos
 
gemeenteraad met burgemeester Hoornstra
foto beschikbaar gesteld door Ackelien Stapensea
Degemeenteraad 2006-2010 met burgemeester Hoornstra in de raadzaal
 
vaarwel gemeenteraad
bron: Leeuwarder Courant van 12 december 2013
 
laatste raadsvergadering
bron: Balkster Courant van 19 december 2013
De allerlaatste officiële raadsvergadering binnen de grenzen van de oude gemeente Gaasterland is niet gehouden in het raadhuis in Balk maar in 't Breahûs aan de van Swinderenstraat.
 
hoog bezoek
 
minister Beelaerts van Blokland
foto 200-357 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Minister van Volkshuisvesting in het eerste kabinet van Agt (1977-1981) jhr.drs. Pieter Adriaan Cornelis Beelaerts van Blokland op werkbezoek in de gemeente Gaasterland. We schrijven 20 februari 1980. Op dat moment was de Woningstichting in de gemeente Gaasterland al een samenwerking aangegaan met Vereniging Volkshuisvesting Workum en Woningstichting Doniawerstal en wel op 1-1-1976 via de Stichting Woningbeheer Zuidwest Friesland.
Van links naar rechts:
Gerrti Hoogeveen (hoofd technische dienst Stichting Woningbeheer Zuidwest Friesland), Wiebe Kamminga (hoofd administratie St. Won.beheer ZWF), Johannes Visser (bestuurslid St. Won.beheer ZWF), Jelte B. van der Goot (voorzitter St. Won.beheer ZWF), ? , ? , minister Beelaerts van Blokland, burgemeester Sixma van Heemstra, Klaas de Groot (gemeentesecretaris), ?, Dirk de Jong (bode), ?, ? , ?, T. Koopmans (directeur gemeentewerken)

 

ambtenaren burgerlijke stand
foto 200-358 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Bijzonder ambtenaren van de burgerlijke stand (BABS) in Friesland op bezoek in Balk. Jaartal en namen onbekend.
 
  bezoek koningin Beatrix  
   
   
6 juli 2012 bezoek koningin Beatrix aan Balk
   
koningin Beatrix koningin Beatrix
   
meer foto's van dit bezoek  
onder deze link  
   
bezoek koningin Beatrix
 
politiepost
 
In het raadhuis was tot 1972 het onderkomen van de Balkster veldwachters en later de post Rijkspolitie.
 
dronken veldwachters
bron: Nieuwsblad van het Noorden van 26 november 1893
Dit voorval tijdens de kermis in Balk betekende het einde van de loopbaan bij de politie voor de Balkster veldwachters Pieter Kornelis Wildeboer en Fetze Idzes Boersma. Boersma wordt koffiehuishouder in Leeuwarden en Wildeboer emigreert met zijn gezin naar de Verenigde Staten na het uitzetten van zijn 4 maanden hechtenis.
 
veldwachter Geert Bos
bron: Balk in oude ansichten
En natuurlijk hield dorpsveldwachter Bos vanuit de politiewacht in het raadhuis op alles het toeziend oog. Velen hebben door zijn toedoen een gratis, doch gedwongen, nachtverblijf gehad in het zogenaamde hondehok onder het raadhuis (dat er nog steeds is) . Bos boezemde vooral de jeugd ontzag in. Onder het toeziend oog van burgemeester Gaaikema deed veldwachter Bos de wekelijkse afkondigingen vanaf de trap van het raadhuis. Hij had hierin ruime ervaring en was daardoor misschien vrijwel onverstaanbaar.
 
salaris veldwachters
bron: Leeuwarder Courant van 4 november 1919
 
Rijkspolitie Rijkspolitie
foto 200-211 archief gemeente Gaasterlân-Sleat
 
onder deze link een overzicht van de veldwachters in Balk en Gaasterland
 
trouwen
 
gemeente Gaasterlan Sleat
 
Vooral na de tweede wereldoorlog is het gebruikelijk geworden om de officiële trouwplechtigheid in het raadhuis op de foto vast te leggen. Daarvoor was dit alleen weggelegd voor de bruidsparen met een ruime beurs.
 
Op Open Monumentendag 12 september 2015 vanaf 11:00 uur was het raadhuis open voor het publiek. Trouwfoto's van 1950 - heden waren te bezichtigen in een overzichtstentoonstelling van het Raadhuis.
 
oudheidkamer
 
oudheidkamer
bron: Leeuwarder Courant van 26 maart 1952
Waarschijnlijk betreft het de aankoop van o.a. bedsteedeuren uit het pand van Swinderenstraat 8 in Balk, waar in 1952 Meinze Kuiper zijn winkel in melkproducten had. Is de aankoop doorgegeaan? Waar zijn oudheidkundige voorwerpen gebleven?
 
Japanse replica
 
Japanse Replica
bron: Leeuwarder Courant van 25 januari 1985
 
Japanse replica Dutch Village Nagasaki
bron: Leeuwarder Courant van 27 juli 1985 Dutch village in Nagasaki
 
Japanse replica
bron: Balkster Courant 27 november 1986, deel 1 / deel 2
 
gedenkteken
 
van Swinderenklokje
bron: Balkster Courant van 24 december 1983
klik op de krantekop voor de foto bij het artikel
 
klok
 
De plaquette aan de muur van het raadhuis is in 1953 geschonken aan de gemeente door de voormalige illegale verzetsgroep uit Gaasterland. De plaat is een fabricaat van steenhouwer Eijgelaar uit Wolvega. Oud verzetsman Jan de Vries maakte de Friestalige tekst die boven de vijf namen is aangebracht.
plaquette
Jacob Boomsma uit Sondel, Jeen Hornstra uit Wijckel, Joop Schweitzer uit Balk, Jan Nagelhout uit Bakhuizen, Theewis de Boer uit Bakhuizen
 
dodenherdenkng op 4 mei 1988
bron: Balkster Courant van 11 mei 1988
Dodenherdenking op 4 mei door kinderen van de basisscholen in Balk.
 
klepel raadhuisklok klepel raadhuisklok
bron: Leeuwarder Courant van 5 mei 1993 bron: Leeuwarder Courant van 8 mei 1993
 
dodenherdenking 4 mei 2002
bron: Balkster Courant mei 2002
 

 

beginpagina langsdeluts laatste wijziging: 3-11-2020