gymnastiekverenigingen te Balk / Gaasterland
 
gymnastiekgroep meester Wijnstra
foto 350-026 beschikbaar gesteld door Hendrik Koelstra
gymnastiekgroep meester Wijnstra
De gymnastiekploeg uit Gaasterland (Balk?) van meester Hendrik Wijnstra (1897-1968) bij een bezoek aan de speeltuin bij hotel Tjaarda te Oranjewoud op 6 augustus 1918
 

Het gewest Friesland van de NGV, Nederlands Gymnastiek Verbond, organiseerde op 2 augustus 1917 een “Groote turndag” te Balk.  Het organiserend comité stond onder de bezielende leiding van Nanne Kuperus, directeur van de zuivelfabriek Harich te Balk. Het doel van deze dag was volgens de uitnodiging aan B & W en de gemeenteraad:  “Het doel en nut van gymnastiek (en tevens van de lichamelijke opvoeding in het algemeen) zo juist en volledig mogelijk te demonstreren”. De lokalen van de openbare lagere school in de Dubbelstraat dienden als kleedruimte. 600 gymnasten demonstreerden hun kunnen op die dag. Een groot deel van die demonstraties viel echter in het water vanwege hevige plensbuien. Het verwachte batige saldo van deze turndag zou worden gebruikt voor het oprichten van een gymnastiekvereniging in Gaasterland. Of er een batig saldo is geweest heb ik niet kunnen achterhalen. Wel werd er in 1919 de "Eerste Gaasterlandsche Gymnastiekvereeniging"  opgericht. Hoofdonderwijzer Inne de Jong uit Nijemirdum werd voorzitter. Onderwijzer Hendrik Wijnstra uit Balk begeleide de jeugd uit Gaasterland bij hun gymnastiekoefeningen. Bij de foto:  “Gymploech fan master Wijnstra” tijdens een bezoek aan Tjaarda te Oranjewoud op 6 augustus 1918. Wie herkent de jongens,  in de leeftijd van 13 – 16 jaar schat ik, op deze foto?

bron: Weromsjen yn Gaasterlân 403
 
Nederlande Gymnastiekvereniging
bron: archief gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 165-132
Uitnodiging aan B&W en gemeenteraad van Gaasterland voor het bijwonen van de turndag op 2 augustus 1917
 
turndag te Balk turndag Balk
bron: Algemeen Handelsblad van 18 juni 1917
bron: Algemeen Handelsblad van 4 juni 1917 >>>
 
turndag Balk
bron: Leeuwarder Courant van 23 juni 1917
 
Nanne Kuperus
bron: archief gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 165-131
Brieven van het organiserend comitée aan de gemeente Gaasterland op 7 juli 1917 en 10 juli 1917 met daarin het verzoek tot het houden van een verloting en het mogen gebruiken van de lokalen van de openbare lagere school als kleedruimte.
 
turndag Balk turndag Balk
bron: Nieuwsblad van Friesland van 20 juli 1917
 
 
bron: Leeuwarder Courant van 1 augustus 1917 >>>
 
turndag Balk
bron: Leeuwarder Courant van 3 augustus 1917
 
gymnastiekvereniging Gaasterland
bron: archief gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 165-132
Het succes van de turndag was aanleiding voor het maken van plannen tot oprichting van een gymnastiekvereniging in Gaasterland. Nanne Reinder Kuperus, directeur van de zuivelfabriek Harich te Balk, voorzitter van het organiserend comité van de turndag diende op 21 augustus 1917 een verzoek in bij de gemeente voor subsidie. pagina 1 / pagina 2.
Het handschrift van de anderen twee bestuursleden is lastig te ontcijferen. Waarschijnlijk waren dit onderwijzer Cornelis Cannegieter en boekhandelaar Minne Overdiep.
Op 9 oktober 1917 volgde een begroting: deel 1 / deel 2.
Het verzoek om subsidie werd afgewezen door de gemeenteraad.
 
gymnastiejvereniging gymnastiekvereniging
bron: Leeuwarder Courant van 27 oktober 1917 bron: Leeuwarder Courant van 9 maart 1918
 
Pieter Jongejans, gymnastiekleraar te Sneek, en Hendrik Wijnstra, onderwijzer uit Balk, deden in het voorjaar van 1918 weer een poging om geld los te krijgen van de gemeente Gaasterland voor de op te richten gymnastiekvereniging. Ook die mislukte.
Toch hebben ze hun plannen doorgezet. Bij koninklijkbesluit van 23 juni 1919 gepubliceerd in de staatscourant 169 was de oprichting van "Eerste Gaasterlandsche Gymnastiek Vereniging" een feit.
Voorzitter van de vereniging was hoofdonderwijzer Inne de Jong uit Nijemirdum.
 
Eerste Gaasterlandsche Gymnastiek Vereniging gymnstiekverenigign Sloten
bron: Leeuwarder Courant van 1 augustus 1919 bron: Leeuwarder Courant van 1 augustus 1919
 
Oprichting gymnatiekvereniging
bron: Algemeen Handelsblad van 5 augustus 1919
 
Eerste Gaasterlandsche Gymnastiekvereniging
bron: archief gemeente Gaasterland 1816-1936 toegang 167-134
In deze brief van 22 september 1919 vroeg de jonge gymnastiekvereniging aan de gemeente om gebruik te mogen maken van het leegstaande lokaal van de Mulo naast de openbare lagere school aan de Dubbelstraat in Balk.
 
gymnastiekvereniging te Balk
bron: Leeuwarder Courant van 4 november 1919
 
namen uit de beginperiode:
Nanne Reinder Kuperus, directeur zuivelfabriek Harich te Balk, voorzitter comitée turndag in 1917 te Balk
Hendrik Wijnstra, onderwijzer te Balk ( * 19 augustus 1897 te Lippenhuizen), leider van de Rijksgroepen te Balk,
Inne de Jong, hoofdonderwijzer bijzondere lagere school te Nijemirdum ( * 13 september 1894 te Nijemirdum), voorzitter van van "Eerste Gaasterlandsche Gymnastiek Vereniging"
Hyltje Wytse Steegstra (1887-19??), onderwijzer te Franeker. bestuurslid / voorzitter gewest Friesland van de NGV
Pieter Jongejans (1893?-1981), gymnastiekleraar, geboren te Westzaan, wonende te Sneek
 

Tot de oprichting van gymnastiekvereniging de “Evenwichtsbalk” te Balk was het een komen en gaan van gymnastiek-, turn- en sportverenigingen in de gemeente Gaasterland.
Gymnastiekleraar Pieter Jongejans (1893-1981) uit Sneek en onderwijzer Hendrik Wijnstra probeerden in 1918 de gemeente er toe te bewegen om subsidie te verstrekken voor de aanschaf van turntoestellen en het bouwen van een gymzaal.  Het geld kwam er niet. In 1919 werd de "Eerste Gaasterlandsche Gymnastiekvereeniging" opgericht. Pieter Jongejans werd in datzelfde jaar gevraagd om in de stad Sloten een vereniging op touw te zetten. De “Sportvereeniging Gaasterland” te Rijs volgde in 1920. Een gemengde neutrale gymnastiekvereniging te Oudemirdum kwam er in 1928. Onder leiding van onderwijzer Johannes Engelbert van den Oort werd er les gegeven in de openbare lagere school in Oudemirdum. Hetzelfde bestuur richtte ook de korfbalclub “Actief” op. Bij zijn vertrek naar Klundert in 1930 nam hij de turntoestellen mee. Dat betekende voorlopig het einde van de gymnastiekvereniging. Vanaf 1932 gaf gymleraar Wim Monsma (1913-1984) uit Sneek in Balk gymnastiekles. Onduidelijk is of een vereniging de lessen organiseerde of dat het particulier initiatief was van Monsma zelf. Bij de foto: de meisjes gymploeg met gymleraar Wim Monsma in circa 1940

bron: Weromsjen yn Gaasterlân 404
Evenwichtsbalk
foto 004-009 beschikbaar gesteld door Nely Hoekstra-de Jong
gymnastiekvereniging te Balk
foto 004-009 beschikbaar gesteld door Nely Hoekstra-de Jong
De meisjes gymnastiekgroep uit Balk rond 1944 met gymleraar Wim Monsma
namen met de hulp van: Corrie Loggen-Zijlstra
  ouders:
1. Wim Monsma  
2. Fopje Hendrik Klijnsma, pakhuisknecht te Balk, en Grietje de Jong
3. Geertje Cornelis de Vries, grossier in kruidenierswaren te Balk, en Anneke Mink
4. Neeltje (Nely) Anne de Jong, smid te Balk, en Aukje Koning
5. Marijke Bauke van der Wal, grossier in kruidenierswaren te Balk, en Eelkje de Goede
6. Hijlkjen

Harmen de Jong, wegenbouwer te Balk, en  Gerritje van Randen.

7. Itte Rinke Roskam, pakhuisknecht te Balk, en Wobbigje Gouma
8. Johanna Cornelis de Vries, grossier in kruidenierswaren te Balk, en Anneke Mink
9. Wiepk Benjamin Steegenga, manufacturier te Balk, en Janke Heida
10. Annemientje thoe Schwarzenberg, burgemeester te Balk, en
11. Wiltje Bauke van der Wal, grossier in kruidenierswaren te Balk, en Eelkje de Goede
12. Sjoukje

Wiebe Lootsma, veehouder te Harich, en Lolkje Roelevink

13. Wiep Koopmans Douwe Koopmans, veehouder te Harich, en Margje (Makke) Dijkstra
14. Sipkje (Sippie) Hendrik van der Wal, commies ter sectretarie, en Lipkje Postma
15. Antje (Annie) Jakob Groenewoud, winkelier te Balk en Romkje Kroeze
16. Aukje

Herre Zijlstra, landarbeider te Balk, en Hinke Schotanus

17. Janke Marten de Wilde, arbeider te Balk, en Hinke Kuipers.
18. Rimmie Benjamin Stegenga, arbeider te Balk, en Aaltje Wagenaar
19. Tiete Hijlke Tijsma, houthandelaar te Balk,  en Jantje van der Veer
20. Trijntje (Tine) Willem de Jong, drukker te Balk, en Eelkje van der Werf
21. Foekje Teeuwes de Jong, schoenmaker te Balk, en Trijntje Visser
22. Berber (Bettie)

Hendrik Haantjes, stoombootondernemenr, en Fintje Haringsma

23. Johanna

Lucas Grouwstra, boerenarbeider te Balk, en Gerritje Duijff

24. Sjoukje Harmen de Boer, autobusondernemer, en Johanna de Jong
25. Jetje Antje (Jellie) Hoite Detmar, notarisklerk te Balk en Brechtje van Gosliga
26. Klaske de Jong ? Anne de Jong, en Wieke ?
27. Geertje Jakob Groenewoud, winkelier te Balk en Romkje Kroeze
28. Trijntje Pieter van Dijk, veehouder te Harich, en Wiepkje Lootsma
29. Lieuwkje Aize Jan de Jong, veehouder te Harich, Antje Rinkema
30. Cornelia (Corrie)

Herre Zijlstra, landarbeider te Balk, en Hinke Schotanus)


sportvereniging Gaasterland
bron: Nieuwsblad van Friesland van 2 april 1920
 
  gymnastiekvereniging
Evenwichtsbalk
bron: Algemeen Handelsblad van 7 mei 1921
 
bron: Nieuwsblad van Friesland van 5 augustus 1921 >>>
 
turnvereniging Oudemirdum atheletiekwedstrijden
bron: Nieuwsblad van Friesland van 6 maart 1928 bron: Leeuwarder Courant van 13 september 1929
 
gymnastiekverenigign Gaasterland
bron: Leeuwarder Courant van 7 maart 1930
 
gymnastiekvereniging 1939
foto 102-003 beschikbaar gesteld door Geertje Groenewoud
Gymnastiekvereniging
namen met de hulp van: Nely de Hoekstra-de Jong, ? van der Wal
1. Baukje Wagenaar, 2. Janny Boonstra, 3. Anneke Koopmans, 4. Hinke van der Baan, 5. Geertje Groenewoud, 6. Gotske Bruinsma, 7. Akke Wierda, 8. Wim Monsma, 9. Aukje de Jong, 10. Duco Reekers, 11. Aggie Reen, 12. Aly Hettinga, 13. Annie de Winter
14. Hinke Bergsma, 15. Sjoukje de Boer, 16. Joke Stegenga, 17. Aukje de Jong, 18. ?, 19. ?, 20. ? Dijkstra, 21. Hetty de Jong, 22. Anneke de Vries, 23. Meintje Grouwstra, 24. Marttje (Martha) Gouma
25. Pietsje Kuperus, 26. Annie Hettinga, 27. Akke de Vries, 28. Martje Roskam, 29. Siep Meinsma, 30. Sietske Schram, 31. Lies Stegenga, 32. Theodora (Dora) Strikwerda, 33. Lolkje Aagje (Lolly) Steenbeek
 
gymnastiek
 
gymnastiekvereniging
foto 102-006 beschikbaar gesteld door Geertje Groenewoud
namen met de hulp van: Nely de Hoekstra-de Jong, ? van der Wal en Sjoerd Sierdsma
1. Akke Wierda, 2. Marie Luijckx, 3. Hiske Doorenspleet, 4. Hieke Stegenga, 5. Ieke Schaap , 6. Aukje Fopma, 7. Mina Wagenmakers, 8. Eisje Strikwerda, 9. Hinke van der Baan, 10. Hinke Bergsma, 11. Wim Monsma,
12. Beeuwke de Vries, 13. Pietje Plantinga, 14. Roelie Vis, 15. Setske Strikwerda, 16. Geertje Groenewoud, 17. Aukje de Jong, 18. Hannie de Vries, 19. Joke Stegenga, 20. Carlien Tamminga, 21. ?, 22. Brechtje Detmar, 23. Sjoukje de Boer, 24. Jetske de Blaauw
reacties graag via email
 
gymdemonstratie door Wim Monsma gymdemonstratie door Monsma
bron: Nieuwsblad van Friesland van 17 maart 1941 bron: Nieuwsblad van Friesland van 3 april 1942
 
gymlessen te Balk gymlessen te Balk
bron: Balkster Courant van 29 augustus 1942 bron: Balkster Courant van 16 juni 1945
 
gymnastiekvereniging
foto beschikbaar gesteld door Willem van der Goot
 

In de tweede wereldoorlog, om precies te zijn april 1942 vierden de gymnasten van Wim Monsma het 10-jarig jubileum van hun gymnastiekonderwijs. In het Lokaal voor Christelijke Belangen in Balk demonstreerden ze hun kunsten. De laatste oorlogseditie van de Balkster Courant verscheen op 29 augustus 1942. Hierin stond nog een oproep voor de start van de gymlessen op 1 september 1942. Die werden gegeven in de gymzaal van de openbare lagere school aan de Dubbelstraat in Balk. Vlak na de bevrijding begonnen de lessen weer in zeven groepen. Kleine jongens en meisjes, adspirant jongens en meisjes, dames I en II, heren. Het lesgeld bedroeg respectievelijk 10 cent, 15 cent en 20 cent. Driekwartier les per groep behalve de heren. Die mochten één uur oefenen. Plaatselijk belang “Balk Vooruit” organiseerde op het in 1948 in gebruik genomen nieuwe sportterrein aan de Wikelerdyk grote gymnastiek en sportdemonstraties. Bij de foto: Deze meisjesklompen waren de 4e prijs bij een verloting van de gymnastiekuitvoeringen van 2 tot 4 februari 1949.

bron: Weromsjen yn Gaasterlân 405
 
Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant van 21 mei 1949
 
29 december 1959 oprichting van de "Evenwichtsbalk"
 
Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant van 8 januari 1960
 

In Weromsjen 403,404 en 405 heb ik uitgebreid aandacht besteed aan de voorlopers van de gymnastiekvereniging “De Evenwichtsbalk” in Balk. De vereniging viert dit jaar haar 60-jarig jubileum. De officiële oprichting was op 29 december 1959.
In het lokaal van Christelijke belangen in Balk werd het bestuur geïnstalleerd, met als voorzitter dominee J. Overduin, secretaris dhr. H. Wiersinga en penningmeester mej. A. Detmar. In het huishoudelijk regelement werd onder andere vastgelegd dat de vereniging zich zou aansluiten bij het Koninklijk Nederland Gymnastiek Verbond (KNGV) en dat de vereniging nooit zal deelnemen aan activiteiten op zondag.
Op 9 april 1960 organiseerde de jonge vereniging haar eerste onderlinge wedstrijden voor de jeugd van 12 jaar en ouder in de gymnastiekzaal bij de Openbare Lagere School in de Dubbelstraat in Balk, nu ’t Haske. Dit alles onder leiding van de heer Fedde Bakker. In juni 1960 volgden de eerste onderlinge vaardigheidsoefeningen voor de groep 8 – 11 jarigen onder leiding van juffrouw Hoomans. De “Evenwichtsbalk” speelde een grote rol in de organisatie van de avondvierdaagse (Weromsjen 216). In 1967 werd de drumband opgericht en in 1977 de majorettes. De jazzgroep volgde in 1979. Deze groepen bestaan nu niet meer. In het plakboek van de vereniging vond ik deze foto met advertentie uit 1974 van een optreden in de Treemter in Balk. Met dhr. Bakker als  gymleraar.

bron: Weromsjen yn Gaasterlân 429
 
Evenwichtsbalk Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant van 9 april 1960 bron: Balkster Courant van juli 1960
 
gymnastiekshow
bron: Balkster Courant van 1 september 1962
 
gymnastieklokaal
bron: Balkster Courant van 20 juli 1963
 
gymnastieklessen ledenvergadering
bron: Balkster Courant van 28 augustus 1965 bron: Balkster Courant van 6 november 1965
 
gymnastiekuitvoering
bron: Balkster Courant van 9 maart 1968
 
logo beschikbaar gesteld door Gerard Tijsma
geborduurd embleem
 
gymnastiek uitvoering
bron: Balkster Courant van 4 april 1968
klik op bovenstaande afbeelding voor het complete artikel
foto
 
Evenwichtsbalk
foto 368-019 beschikbaar gesteld door Fedde Bakker
Deze foto zal eind jaren zestig genomen zijn denk ik. Wie weet de excacte datum en de namen van de turnsters?
Evenwichtsbalk
foto 368-018 beschikbaar gesteld door Fedde Bakker
De sponsoren van de Balkster turnploeg goed in beeld gebracht.
Handelscentrum Gaasterland, bakkerij Steenbeek, modehuis Franzen, hotel Boonstra, Spaans
 
evenwichtsbalk
foto 218-064 beschikbaar gesteld door de familie Mulder
In 1969 wordt het 10=jarig jubileum van de vereniging uitbundig gevierd. Voorzitter Rintje Mulder en turnster Riekie Wortman presenteren de oprichtingsvlag aan het publiek.
 
Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant van 21 maart 1970
klik op bovenstaande afbeelding voor een foto van de uitvoering
 
evenwichtsbalk
bron: knipsel uit plakboek van de "Evenwichtsbalk"
Waarschijnlijk in 1974.
 
 
 

 

oprichting drumband van de Evenwichtsbalk op 16 december 1967
 
drumband Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant 1968 uit het plakboek van de Evenwichtsbalk
  drumband Evenwichtsbalk Pypsterstikke
 
drumband Evenwichtsbalk
 
 
 
De drumband van de Evenwichtsbalk oefent op de Pypsterstikke. Links op de achtergrond zijn de contouren te zien van het zwarte hok.
foto 368-014 beschikbaar gesteld door Fedde Bakker >>>
 
Evenwichtsbalk
foto 368-016 beschikbaar gesteld door Fedde Bakker
Op de achtergrond de boerderijen van Lorbuorren. Wie (her)kent de leden van de drumband?
voor van links naar rechts: ? , Matthijs Westra , ?
daarachter van links anaar rechts: ? , ? , Jannie de Boer
 
drumban Evenwichtsbalk  
drumband Evenwichtsbalk
 
In 1974 of 1975 had de drumband nieuwe uniformen nodig.
 
bron: knipsels Balkster Courant uit het plakboek van de Evenwichtsbalk
drumband Evenwichtsbalk
 
 
drumband Evenwichtsbalk
bron: Balkster Courant van ? december 1977 uit het plakboek van de Evenwichtsbalk
drumband Evenwichtsbalk
staand van links naar rechts
Siebren Venema, ?, Geert Stegenga, Harmen Beuckens, Geertje Mous, Harmen Boersma, Tjitse Dijkstra, Gosse Spiekhout
zittend van links naar rechts
Arina Koppenol, ? Venema, Freerk Beuckens, Sjoerd Winia, Wieke Schram, Geertje Hornstra
 
drumband Evenwichtsbalk
Voorzitter Douwe Winia overhandigt jubilaris Geert Stegenga de bokaal.
 

 

beginpagina langsdeluts laatste wijziging: 7-07-2019