van Swinderenstraat 4
1715 / reëelcohier Gaasterland, Balk, nummer 30, huis  
1812 / taxatie gebouwen, Balk 30  
1832 / kadastrale gemeente Balk, sectie A nummer 282, pastorij en erf  
1953 / invoering straatnamen, van Swinderenstraat 4  
huidig adres (2019) / basis administratie gebouwen, van Swinderenstraat 4 hisgiscode: 1071
eigenaren
eigenaar in 1715: grietman van Gaasterland de heer Wijckel
  de heer Regnerus Annaeus Lycklama van Wijckel
eigenaar in 1764: de gebuurte van Balk
eigenaar in 1832 OAT: de pastorie te Balk
eigenaar in 1887: Pastorij te Balk
verkoop in 1968 aan: bakkerij de Korenaar te Balk
   
   
   
   
   
van swinderenstraat 4
2006
kadastrale gegevens

kaart 1832

kadastrale kaart 1832

282 ongewijzigd tot 1928
minuutplan 1832 / netteplan 1887
bron: Tresoar
Balk A 282 rond 1900
het pand rond 1900

kaart 1913

kadastrale kaart 1913

verbouwingen
 
De prachtige 17e eeuwse pastorie is in 1909 deels gesloopt. Gemeentearchitect Douwe van der Meer ontwerpt de nieuwe voorgevel van de pastorie en schrijft het bestek:
Het werk bestaat uit het afbreken van het voorgedeelte van de Pastorie van de Nederlands Hervormde Gemeente te Balk, en het weder opbouwen van dit gedeelte volgens bij behoorende tekening, alsmede eenige herstellingen aan het achterste gedeelte.
tekeningen: bestek 1, bestek 2, voorgevel, doorsnede, begane grond, verdieping, zijgevel, langsdoorsnede
bron: bouwvergunning verstrekt door de gemeente Gaasterland op 16 juni 1909
 
  van Swinderenstraat 4
 
De architecten Reinalda en Teeuw uit Leeuwarden maakten in 1953 plannen voor een verbouwing van de pastorie
Allereerst werd een opmeting gemaakt van de bestaande situatie: tekening
De architecten maakten twee ontwerpen. Bij beide werd de voorgevel drastisch gewijzigd. Het doel van de verbouwing was het maken van een vergaderzaal achter de consistorie. Voor ontwerp 2 werd een bouwvergunning verstrekt na goedkeuring van de provincial welstandscommissie.
tekeningen: ontwerp 1 , ontwerp 2
 
 
Bekende werken van de architecten Louw Reinalda (1891-1954) en Jan Cornelis Teeuw (1912-1991) uit Leeuwarden zijn:
Louw Reinalda Jan Cornelis Teeuw
Maria Louiseschool te Leeuwarden Bogermancollege te Sneek
bron: www.amsterdamse-school.nl bron: www.friesscheepvaartmuseum.nl
 
 
bewoners
huisnummers: 1812 - 1859 Balk 30; 1859 - 1910 Balk 36; 1911 - 1920 Balk 42; 1921 - 1930 Balk 40; 1931 - 1953 Balk 42; 1953 - heden van Swinderenstraat 4
   
reëelkohieren 1715 - 1805
  eigenaar / bruiker
1715 De heer Wijckel / zelfs; blad -, nummer 30, huysinge en stallinge
  % Hendrik van Wyckel (1649-1719) Grietman van Gaasterland
1716 - 1718 De heer Wijckel / zelfs; blad 72, nummer 30, huysinge en stallinge
1721 - 1725 De heer Wijckel / zelfs; blad 103, nummer 30, huysinge en stallinge
1729 - 1730 De heer Wijckel / Ds. Noordbeek; blad 103, nummer 30,
  % later misschien op nummer 27 (van Swinderenstr. 1)
1733 De heer Wijckel / Corneles Willems en Marcus Antonij; blad 103, nummer 30
  % Marcus Antonides trouwt 23 november1727 te Leeuwarden (St Jacobijnerkerk) met Janke Reinders
  % 1 kind te Leeuwarden (1729) 4 kinderen geboren te Balk (1731,1733,1735,1736)
  % woont 1744 te Hemelum, woont 1749 te Stavoren (gewesen opzichter)
1739 De heer Wijckel / Marcus Antonij; blad 103, nummer 30
1742 - 1750 De heer Wijckel / mevrouw Vegelin; blad 103, nummer 30
  % Regnerus Annaeus Lycklama van Wyckel (1689-1756) Grietman van Gaasterland
1758 - 1762 De Hr. Grietman Wijckel erven / kapitein Betting; blad 103, nummer 30
  % kapitein Betting was eigenaar en woonde ook op 't Spitael
1764 De gebuurte van Balk /huisinge ledig; blad 103, nummer 30, De pastorye Huysinge
1765 - 1770 De gebuurte van Balk / Ds. Stoter; blad 103, nummer 30, De pastorye Huysinge bij de predikant bewoond
1771 De gebuurte van Balk / weduwe Ds. Stoter; blad 103, nummer 30, De pastorye Huysinge
1772 - 1774 De gebuurte van Balk / Ds. Jongsma; blad 103, nummer 30, De pastorye Huysinge
1775 De gebuurte van Balk / Ds. Jongsma; blad 156, nummer 30, De pastorye Huysinge
1777 De gebuurte van Balk / ; blad 156, nummer 30, De pastorye Huysinge
1779 - 1785 De gebuurte van Balk / Ds. P. Cramer; blad 156, nummer 30, De pastorye Huysinge
1786 - 1804 De gebuurte van Balk / Ds. P. Cramer; blad 157, nummer 30, De pastorye Huysinge
speciekohieren 1748 - 1806
1805 Ds. Cramer; blad 46 / volgnummer 23
taxatie van de gebouwen in de gemeente van Balk 1812, huisnummer Balk 30
1812 Petrus Cramer, volgnummer 31
 
1817 - 1826 Joachim van Broekhuizen
1829 - 1829 Hermanus ter Haar
volkstelling 1829; blad 30, huisnummer Balk 30
1829 Anna Josina Kruisinga, weduwe Hermanus ter Haar
 
1831 - 1833 Hendrik Gann Dun
1834 - 1843 Jan Rudolf de Bruine
volkstelling 1840; huisnummer Balk 30
1840 Jan Rudolf de Bruyne, Hervormd predikant
1840 Gerritje Klazes Haanstra, dienstmeid
 
1844 - 1846 Johannes Christiaan Eijkman
woningregister 1849 - 1859; blad 38; huisnummer Balk 30 / 36
1848 - 1851 Jacob Adolph Ruys , predikant ( * 7 oktober 1823 te Kampen)
1851 - 1857 Teunis Jan Jansen Schoonhoven, predikant ( * 1807 te Utrecht)
woningregister 1859 - 1869 blad 12; kadastrale gemeente Balk sectie A 282 huisnummer Balk 36
1859 - 1861 pastoriehuizinge onbewoond
1861 - 1869 Frederik Jacobus Cornelis Schook , predikant ( * 14 maart 1822 te Tiel)
1861 - 1869 Johanna Arnoldina Isabella Schook, zuster ( * 1829 te Velp)
1864 - 1865 Martjen J Haga, dienstbode ( * ? mei 1840 Woudsend)
1868 - 1869 Martjen Johannes Langeraap, dienstbode ( * 22 januari 1843 te Sloten)
1869 - 1869 Willem Frederik Schook, broer, ( * 24 augustus 1832 te 's Gravezande)
woningregister 1869 - 1879 blad 56; kadastrale gemeente Balk sectie A 282; volgnummer 256
1869 - 1877 Frederik Jacobus Cornelis Schook, predikant ( * 14 maart 1822 te Tiel)
1869 - 1877 Johanna Arnoldina Isabella Schook, zuster ( * 1829 te Velp)
1869 - 1875 Willem Frederik Schook, broer, ( * 24 augustus 1832 te 's Gravezande)
1869 - 1870 Martje Johannes Langeraap, dienstmeid ( * 22 januari 1843 te Sloten)
1871 - 1871 Johan Elius Christoph, broer, burgemeester te ? ( * 20 maart 1821 te Ophemert)
1870 - 187? Rika Tulphijn, dienstbode ( * 23 januari 1846 te Nijehaske)
woningregister 1869 - 1879 blad 72b; kadastrale gemeente Balk sectie A 282; volgnummer 256
1878 - 1879 Jacobus Johannes van der Weijde
1878 - 1878 Grietje Haga, dienstbode? ( * 13 oktober 1851 te Balk)
1878 - 1878 Fokeltje Jans Piersma, dienstbode? ( * 13 maart 1859 te Balk)
1878 - 1879 Foekjen Pekes de Vries, dienstbode? ( * 7 juli 1854 te Balk)
bevolkingsreregister 1880 - 1890 blad 65; kadastrale gemeente Balk sectie A nummer 282
1879 - 1883 Jacobus Johannes van der Weijde, predikant ( * 27 juli 1836 te Leiden)
1879 - 1880 Lolkjen Roelevink, dienstbode ( * 30 maart 1855 te Harich)
1879 - 1880 Janke Siemens Kiep, dienstbode ( * 23 april 1865 te Balk)
1880 - 1883 Popkjen Roelevink, dienstbode ( * 6 november 1866 te Kolderwolde)
1883 - 1890 Reitze Jaarsma, predikant ( * 24 oktober 1854 te Sneek)
1883 - 1884 Maaike Koopmans, dienstbode ( * 29 augustus 1852 te Sneek)
1884 - 1890 Anke Bosma, dienstbode ( * 9 november 1861 te IJlst)
1888 - 1888 Egberdina Hester Santée, moeder ( * 12 juli 1816 te Groningen)
1888 - 1888 Pieternella Jaarsma, zuster ( * 29 januari 1955 te Sneek)
bevolkingsregister 1890 - 1900 blad 34; huisnummer Balk 36
1890 - 1900 Reitze Jaarsma, predikant ( * 24 oktober 1854 te Sneek); hoofd
1890 - 1899 Anke Bosma, werkmeid ( * 9 novemeber 1861 te IJlst)
1899 - 1900 Trijntje de Haan, werkmeid ( * 7 mei 1877 te Hemelum)
bevolkingsregister 1900 - 1910 blad 36; huisnummer Balk 36 / 42
1900 - 1904 Reitze Jaarsma, predikant ( * 24 oktober 1854 te Sneek); hoofd
1900 - 1900 Trijntje de Haan, dienstbode ( * 7 mei 1877 te Hemelum)
1900 - 1904 Antje van der Zwaag, dienstbode ( * 13 juni 1877 te Wijckel)
1904 - 1908 Gerrit Cazemier, predikant ( * 20 juni 1864 te Leek); hoofd
1909 - 1910 Pieter Hinnes Bootsma, predikant ( * 30 augustus 1882 te Offingawier); hoofd
bevolkingsregister 1911 - 1920 A-B blad 133; huisnummer 42
1911 - 1920 Pieter Hinnes Bootsma, predikant ( * 30 augustus 1882 te Offingawier); hoofd
1912 - 1920 Christina Elisabeth Ketting, onderwijzeres ( * 26 oktober 1890 te Groningen); kostganger
register van huisnummering 1920 - 1930 blad 37; huisnummer Balk 40
1921 - 1924 Albert Altena, predikant ( * 30 mei 1883 te Ambt Hardenberg)
1924 - 1929 Domus Martinus Vermet, predikant ( * 30 december 1881 te 's Heer Arendskerke); hoofd
1925 - 1925 Johanna Jannigje den Hartogh, dienstbode ( * 18 oktober 1903 te Klaaswaal)
1925 - 1928 Aaltje Kuiper, dienstbode ( * 28 mei 1904 te Balk)
1929 - 1930 Jan Pieter Buiskool, predikant ( * 19 december 1884 te Goënga); hoofd
1929 - 1930 Adrina Tuinenburg, dienstbode ( * 6 september 1903 te IJsselmonde)
register van huisnummering 1930 - 1939 blad 36; huisnummer Balk 42
1930 - 1932 Jan Pieter Buiskool, predikant ( * 19 december 1884 te Goënga); hoofd
1933 - 1937 Hendrik Gerard Groenewoud, predikant ( * 24 juli 1906 te Oostdongeradeel); hoofd
1937 - 1939 Christiaan Johannes Schweitzer, predikant ( * 30 oktober 1887 te 's Gravenhage); hoofd
1939 - 1939 Dieuwke Visser, dienstbode ( * 19 maart 1907 te Workum)
 
1939 - 1948 Christiaan Johannes Schweitzer, predikant ( * 30 oktober 1887 te 's Gravenhage); hoofd
1949 - 1953 Hette Anne Jellema ( * 17 november 1905 te Losdorp, Delfzijl)
1953 - 1958 Henk Belier ( * 15 mei 1925 te Enkhuizen)
1958 - 1962 Jacobus Overduin ( * 15 juli 1920 te Leiden)
1963 - 1966 Meine Jorritsma ( * 8 juni 1926 te Heeg)
1968 - heden familie Meinsma
     
huis van de Grietman
 
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat, reëelcohieren 1715-1805, toegang 96
In 1716 woonde de heer Wijckel, de Grietman van Gaasterland op dit adres
 
pastorie
 
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat, reëelcohieren 1715-1805, toegang 99
In 1764 wordt dit adres voor het eerst het Pastorie huisinghe genoemd. In dat jaar stond het leeg. Ds. Stoter was in 1865 de eerste predikant die hier woonde.
 
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat 200-078
Deze foto is in 1955 geschonken door meubelmaker Hendrik Keulen (1884-1960) aan de gemeente Gaasterland. Hij was 55 jaar lang organist in de Nederlands Hervormde kerk te Balk. Hij bleef ongehuwd, woonde bij zijn ouders in Balk, later bij zijn zuster Heye in Wijckel.
 
prentbriefkaart uit eigen collectie
Rechts de pastorie in de jaren vijftig van de 20e eeuw.
 
bakkerij De Korenaar - bakkerij Meinsma
 
bakkerij de Korenaar
bron: Balkster Courant van 20 april 1968
 
bakkerij De Korenaar
bron: Balkster Courant van 27 april 1968
 
In 1962 droeg Jan Imkes Meinsma de zaak aan de Meerweg 3 over aan zijn zoon Henk Meinsma en zijn vrouw Harmke. Personeelsschaarste en de voortschrijdende automatisering in het bakkersbedrijf maakten het noodzakelijk om de bestaande broodwinning beter op elkaar af te stemmen. Dit leidde tot een vorm van samenwerking tussen de bakkers De Roest, Sloterdijk, Visser en Meinsma. Het pand van de familie de Roest aan het Westeind werd aangekocht en tot een bakkerij verbouwd, die aan de toenmalige eisen voldeed. In die periode kwam de levering van bakkerij-produkten aan de zogenaamde koude bakkers, die hun eigen produktie hadden stopgezet maar de verkoop handhaafde, op gang.
 
Na enkele jaren verliet bakker de Roest de samenwerking en in zijn plaats kwam de uit Rijperkerk afkomstige Klaas Bijlsma. In 1968 werd de bakkerij aan het Westeind vanwege saneringsplannen verkocht aan de gemeente. Bijlsma en Sloterdijk haakten af.
 
Bakkers Henk Meinsma uit Balk en S. Visser van Wijckel kochten in 1968 deze voormalige pastorie aan de van Swinderenstraat. Achter de woning werd een nieuwe bakkerij gebouwd en het voorste deel werd omgebouwd tot winkel. In 1971 trok bakker Visser zich terug. De locatie aan de van Swinderenstraat werd al spoedig te klein. In de jaren tachtig werd er een nieuwe brood- en koekbakkerij gebouwd op het industrieterrein aan de Tjalke de Boerstraat. In 1993 werd echter het faillisement aangevraagd voor de bakkerij. De locatie op het industrieterrein werd verkocht en in afgeslankte vorm ging men weer verder op de oude locatie aan de van Swinderenstraat onder de naam "bakkerij Meinsma".
 
bron: Balkster Courant van 4 april 1968
 
bakkerij De Korenaar
bron: Leeuwarder Courant 27 september 1969
 
bakkerij De Korenaar bakkerij De Korenaar
bron: Balkster Courant van 27 mei 1972 bron: Leeuwarder Courant 27 september 1972
 
gevelschets 1974
 
bakkerij De Korenaar
bron: Leeuwarder Courant 23 juni 1977
 
voorgevel  
advertentie
bron: Leeuwarder Courant 21 mei 1992
 
<<< foto 012-030074 Tresoar; R. Terpstra
het pand rond 1980
 
 
bron: archief gemeente Gaasterlân-Sleat
Het pand in 1987.
 
uithangbord
 
In de zomer van 2007 heeft de winkel een geheel nieuw interieur gekregen. Tijdens de verbouwing werden het brood en banket verkocht vanuit een mobiele winkel op de stoep. De vernieuwde winkel werd op 15 juni 2007 geopend.
verbouwing 2007
foto's : Johan Groenewoud 2007
 
website
de website van bakkerij Meinsma in 2009
 
bakkerij Meinsma
bron: Balkster Courant van 5 oktober 2011
bakkerij Meinsma
 
oranjekoekstukjes Fries Museum
foto genomen op 27 april 2014 in het Fries Museum in Leeuwarden
176 oranjekoeken op de foto zetten, daar moet je enorme trek van krijgen. Tryntsje Nauta ging bij 92 bakkers langs om deze typische lekkernij in op foto vast te leggen. Voor haar werk heeft ze in 2014 de Gerrit Bennerprijs ontvangen.
bron: Leeuwarder Courant van 20 december 2013 en Leeuwarder Courant van 7 februari 2014
 

 

beginpagina langsdeluts laatste wijziging: 3-09-2022