Omnibusdienst Hielkema

bron: Leeuwarder Courant van 1 april 1882   Hielke Pieters Pietersma uit Joure begint op zaterdag 1 april 1882 een omnibusdienst tussen Joure en Balk vice versa. Opstapplaats van de omnibusdienst in Balk is bij het logement van Pieter van der Vliet aan de Dubbelstraat in Balk. Waarom in deze advertentie J. van der Vliet staat is me niet duidelijk. Zoon Jan van der Vliet neemt namelijk pas in 1892 op 19-jarige leeftijd het logement over van zijn in dat jaar overleden ouders,   Hielke is geboren op 20 januari 1840 te Joure als zoon van Pieter Hylkes Hylkema, boer, voerman en later herbergier te Joure, en Trijntje Kornelis Romkema. Hielke trouwt op 24 mei 1863 met Anna Catharina Otto, dienstmeid te Balk, 23 jaar oud, geboren te Joure als dochter van Johan Petrus Heinrich Otto, schilder te Joure, en Johanna Idzes van der Tuin.. Meer weten over het gezin Hylke Hielkema zie deze link     prentbriefkaart beschikbaar gesteld door Dinie Stuiver uit Joure Het logement van Pieter Hielkema staat aan de Enkele Regel in Joure bij het tramstation op de lijn Heerenveen - Sneek die in 1882 in gebruik is gesteld. De foto is genomen rond 1900 met links het koffiehuis van Sjoerd Dirks Molenaar en rechts de bijbehorende stalhouderij. Hij neemt in 1893 het logement over van de erven Hielkema.   bron: Leeuwarder Courant van 17 mei 1889 bron: Leeuwarder Courant van 10 sept 1892   Sjoerd Dirks Molenaar begint in 1895 een wagendienst tussen Joure en Lemmer. 6 jaar later kwam daar al weer een einde aan door de ingebruik name van de tramlijn tussen die beide plaatsen.   bron: Leeuwarder Courant van 27 juli 1895   bron: Leeuwarder Courant van 16 aug 1901>>>     Het hotel-restaurant heeft na Sjoerd Dirks Molenaar de volgende eigenaren: Djurre Feitsma, Dirk Bijkersma, Fokke Minnesma, Meine Minnesma en Piet Reekers. klik op onderstaande afbeelding voor de huidige situatie (2016 google streetview)   prentbriefkaart beschikbaar gesteld door Dinie Stuiver uit Joure klik op de afbeelding voor de huidige (2016) situatie bron: Leeuwarder Courant van 9 september 1993     bron: Leeuwarder Courant van 26 september 1882   Machiel Siebes Visser ( Balk 1880 - IJsselstein 1963) schreef in zijn rubriek "Balk in vroeger jaren" in de Balkster Courant van 8 juli 1961 over de omnibus van Hielkema het volgende: Tegenover de boerderij van Stoffel van der Gaast (in 2017 familie de Winter), ongeveer 100 meter van de Wykelerdyk verwijderd, woonde Hielkema. Later woonde Abe de Vries er en nog later de familie de Winter (in 2017 de familie Bouma). Hielkema, die een personenvervoer op Joure onderhield, bezat een grote omnibus en een viertal paarden. Hij was hoofd van een groot gezin. Er waren vele zonen en dochters. Van de jongens herinner ik mij Petrus (*1866), Johannes (*1871), Auke (*1877), Wieberen (*1880) en Pieter (*1864). Petrus de oudste, zie ik nog in zijn matrozenpakje, hij was als jongen vrijwillig naar de marine gegaan. Ik weet nog dat hij na enige jaren met de korporaalstrepen op zijn jekker thuis kwam. Johannes behoorde meer tot de stillen in de lande, in tegenstelling met zijn broer Auke. Auke, we noemden hem de "hottentot", waarom weet ik niet, hij had veel praats. Hij was nogal rumoerig en beweerde meer dan hij bewees. En toch in zijn hart geen kwade jongen. Hij was ongeveer van mijn leeftijd. Iets ouder. Ik heb wel met hem gezwommen in de Luts op het "Ald bajesplak" (wie weet waar dit was?). Van Wieberen herinner ik mij niet veel meer. Wel van Pieter, die had ik eerder moeten noemen. Hij behoorden tot de oudsten van de jongens. Hij had een zwak gestel en was asmatisch aangelegd. Pieter was schilder van beroep en werkte bij Wieberen Boersma (van Swinderenstraat 10). Hij bezat als kunstschilder ontegenzeggelijk gaven. De schilderswerkplaats van Boersma getuigde ervan. De wanden waren beschilderd met landschappen. De oude baas Hielkema reed, behalve zondags, dag in dag uit, het gehele jaar door, met passagiers van Balk naar Joure en omgekeerd. Zijn omnibus was gestald in de schuur van café Van der Vliet. De paarden thuis in een stal bij zijn woning. Hielkema was een ietwat stug persoon. Hij sprak weinig. Was zwaar gebouwd, middelmatig van lengte en droeg een kastanjebruine baard. Niet altijd, maar veelal droeg hij een hoge hoed, dewelke versierd was met een cocarde. 's Winters, wanneer op de wegen een laag sneeuw gespreid lag, gebeurde het vaak dat Hielkema een drietal paarden voor zijn rijtuig had gespannen. Weer of geen weer, de reis ging door. Wat moet deze man moeilijke tochten volbracht hebben. Later is hij met zijn gezin verhuisd naar Amsterdam.   bron: Leeuwarder Courant van 6 december 1882 bron: De Maasbode van 19 juli 1892   Vanaf 1884 huurt Hielke Pieters Hielkema een pand in Balk van de in Snikzwaag wonende Gerben de Boer. Ik ben er nog niet achter waar dit geweest is. Medehuurders waren Herre Hielkes Postma wonende te Wijckel, Fouke Gerrits Leffertstra wonende te Wijckel,  Jacob Geerts van der Bijl wonende te Sloten,  Johannes Uilkes de Jong wonende te Sloten.   Hielke Pieters Hielkema verhuisde met zijn gezin in waarschijnlijk circa 1888 naar Wijckel. Van 1890 - 1891 stond hij ingeschreven op nummer Wijckel 145. Dat is nu (2017) Wikelerdyk 40 in Balk. Hij was rijtuigverhuurder van beroep. Op 10 april 1891 verhuist het gezin naar de Dirk Hartoghstraat 1 te Amsterdam. Hij is daar voerman. Onduidelijk is wie de omnibusdienst draaiende hield in de periode 1891 - 1902. Op hetzelfde adres Wijckel 145 woonde van 1891 - 1892 Hendrik de Vries. Daarna Abe de Vries, wagenaar en later voerman van beroep. Vanaf circa 1903 is het pand bewoond door de familie de Winter.   bron: Algemeen Handelsblad 13 oktober 1892   bron: Leeuwarder Courant van 31 maart 1893 Door het vertrek van Hylke Hielkema naar Amsterdam in 1891 en zijn faillisement in 1892 is de omnibusdienst tussen Joure en Balk komen te vervalllen. Wie in de periode 1891 - 1893 de voerman is op deze dienst is nog onduidelijk. De aankondiging van de zomerdienst in het voorjaar van 1893 door Evert Luitjens Dooper uit Balk zou erop kunnen wijzen dat hij vanaf 1891 voerman was op deze lijn.   bron: Leeuwarder Courant van 8 februari 1895   bron: Leeuwarder Courant van 7 september 1900 Na het faillisement van het logement van Jan van der Vliet is de opstapplaats van de omnibusdienst Balk - Joure vanaf circa 1898 bij het nieuwe hotel "Boonstra" aan de Dubbelstraat in Balk   Opening van hotel Boonstra in Balk in 1900 met de omnibus voor de deur   bron: Leeuwarder Courant van 31 oktober 1901 Door de aanleg van een stoomtramlijn van Joure naar Lemmer via Huisterheide boven Sint Nicolaasga is het traject Joure _Huisterheide komen te vervallen voor omnibusdienst. Evert Dooper uit Balk staakt de verbinding in november 1901. Auke Pieters Hielkema (1843-1911), een jongere broer van Hylke Pieters Hielkema, logementhouder op Huisterheide runt vanaf het voorjaar van 1902 de omnibusdienst van Huisterheide naar Balk en vice versa in opdracht van de NTM.   bron: Nieuwsblad van Friesland van 4 september 1901   bron: Nieuwsblad van Friesland van 9 november 1901   bron: Nieuwsblad van Friesland van 10 augustus 1901 bron: Nieuwsblad van Friesland van 17 mei 1902   bron: Nieuwsblad van Friesland van 14 juni 1902 bron: Nieuwsblad van Friesland van 9 april 1902   bron: Leeuwarder Courant van 4 april 1904   bron: Balkster Courant van 6 augustus 1904   bron: Nieuwsblad van Friesland 23 december 1905 bron: Nieuwsblad van Friesland 30 december 1905     bron: Leeuwarder Courant van 23 juni 1908     bron: Nieuwsblad van Friesland van 1 juli 1908 >>>   Wieger Franzes Smits uit Balk neemt in 1908 de lijn Huisterheide-Balk over van Auke Pieters Hielkema. Tot wanneer is nog niet duidelijk. Volgens het bevolkingsregister 1911-1920 is Wieger Smits in die periode voerman van beroep.   Huis ter Heide   bron: Leeuwarder Courant van 19 mei 1865   topografische kaart 1932   minuutplan 1832 netteplan 1832 kadastrale gemeente Langweer sectie C nummer 189, huis en erf in 1832 eigenaar in 1832: erven Frans Julius Johan van Eijsinga te Langweer   geien vanuit Sint Nicolaasga gezien vanuit Scharsterbrug Het logement van Auke Pieters Hielkema te Huisterheide klik op de rechter foto voor de huidige situatie (google streetview 2016)   bron: Nieuwsblad van Friesland van 22 december 1909   bron: het Nieuws van de Dag van 11 september 1911     <<< bron: Leeuwarder Courant van 8 september 1911   bron: Nieuwsblad van Friesland van 1 april 1927   <<< bron: Leeuwarder Courant van 6 april 1926   bron: Fries Koerier van 15 juni 1958 Een laatste blik op één van Frieslands oudste uitspanningen. Nog enkele dagen en het café Huis ter Heide op de driesprong naar Langweer, het punt, waar nog geen jaar geleden de wind met orkaankracht honderden bomen velde en de ramen uit hun sponningen rukte, zal met de grond zijn gelijk gemaakt. Reeds is het dak onder de hamers van de sloper verdwenen. Wederom verdwijnt een brokje historie.   Café De Hoeke te Sint Nicolaasga   Opstapplaats van de omnibusdienst van Hylkema in Sint Nicolaasga was in 1882 bij de herberg van Catrinus Boersma. Catrinus Boersma is geboren in 1854 te Swichum. Hij trouwt in 1870 met de in Indijk geboren Marijke Fluitman. Bij zijn huwelijk is hij timmerman van beroep. Wordt herbergier in Joure en koopt in 1876 de herberg in Sint Nicolaasga. Hij staat tot zijn overlijden in 1900 achter de tap. Zijn weduwe blijft de zaak runnen tot 1918. Hun opvolgers zijn Frans en Akke Homminga.     eigenaar van de herberg in 1832 was: Pier Pieters Veltman, legger Langweer 391 betreft de kadastrale percelen: Langweer A 798 en A 799; weiland Langweer A 815; huis en erf = herberg Langweer A 816; boomgaard Langweer A 820b; tuin bron: www.hisgis.nl <<< bron: www.tresoar.nl de herberg wordt in 1849 verkocht aan: Thomas Eelkes Bouwhuis (1824-1892) boer te Sint Nicolaasga; gehuwd met Maike Baukes Veldman bron: Leeuwarder Courant van 8 juni 1866 verkoop in 1866 aan: Pieter Joukes van der Wey (1833-1893), boer te Greonterp; in 1861 getrouwd met Reinskje Ypkes Boersma verkoop in 1872 aan: Bouke Ages Fluitman (1845-1923), landbouwer te Ter Kaple; in 1869 getrouwd met Andrieske Jozefs Witteveen bron: Leeuwarder Courant van 22 december 1876 verkoop in 1876 aan: Catrinus Boersma (1844-1900) herbergier te Joure, in 1870 getrouwd met Marijke Fluitman (1846-1937)   bron: www.tresoar.nl, netteplan 1887 bron: Nieuwsblad van Friesland van 21 december 1904 verkoop in 1918 aan: Frans Homminga (1878-1934), vrachtrijder te Oosterend; in 1908 getrouwd met Akke Tolsma   bron: Leeuwarder Courant van 6 maart 1918 Aan de rechterzijde de herberg van Boersma   De Zeven Wouden te Sloten   bron: Leeuwarder Courant van 27 augustus 1803 logementhouder Marten Jacobs Visser (1772-1827). Na zijn overlijden staat zijn vrouw Trijntje Sietes en ook hun zoon Jan Martens Visser (1801-1853) achter de tap van herberg De Zeven Wouden.   minuutplan 1832 netteplan 1887 kadastrale gemeente Sloten sectie B nummer 105, huis en erf in 1832 kadastrale gemeente Sloten sectie B nummer 348, huis en erf in 1887 eigenaar in 1832: weduwe Marten Jacobs Visser, kasteleinsche, legger Sloten 86 bron: www.tresoar.nl en www.hisgis.nl     bron: Leeuwarder Courant van 1 januari 1841 Trijntje Sietes (1761-1844), weduwe van Marten Jacobs Visser.   bron: Leeuwarder Courant van 11 september 1846 Luit Hendriks ter Heide (1815-1877) trouwt in 1845 te Sloten met Jeltje Pieters van der Wal (1820-1865) Luit ter Heide is maar een paar jaar logementhouder in de Zeven Wouden. het gezin verhuist rond 1847 naar Lemmer en later Joure waar hij de kost als inlands kramer / venter probeert te verdienen.   bron: Leeuwarder Courant van 14 januari 1851 Uilke Idzes de Jong (1800-1875), trouwt in 1836 met Engeltje Johannes de Vries (1810-1868), is jachtopziener in Koudum. Hij neemt rond 1848 de herberg over van Luit ter Heide. Na zijn overlijden zet zijn zoon Johannes Uilkes de Jong (1839 te Koudum-1928 te Sloten) het bedrijf voort tot 1900.   bron: boek Op reis door Friesland in Grootmoederstijd, de zuidwesthoek Links herberg De Zeven Wouden in Sloten. Op de rechter omnibus staat Balk-Sloten-Joure. Dat zou betekenen dat deze foto voor 1901 is gemaakt in de tijd dat Evert Luitjens Dooper voerman is op deze dienst. Na 1901 rijdt de omnibus alleen nog tussen Huisterheide en Balk met Auke Pieters Hielkema uit Huisterheide als voerman.   bron: Leeuwarder Courant van 24 januari 1902 Jacob Uilkes Wierstra (1864-1939)   bron: prentbriefkaart 080-016 beschikbaar gesteld door Auke Hylkema

beginpagina langsdeluts	pagina online: 24 februari 2017	laatste wijziging: 15-08-2019